روز بانکداری اسلامی
بانک اجتماعی ناصر، اولین بانک اسلامی بزرگ در مصر

بانکداری اسلامی در ایران

با پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر حکومت یکی از مواردی که مورد توجه قرار گرفتن فعالیت‌های اقتصادی به خصوص عملکرد بانک‌ها بود. به این ترتیب در سال ۱۳۶۲ با تصویب قانونی عملیات بانکی بدون ربا نحوه فعالیت بانک‌های ایران به سمت اسلامی شدن تغییر کرد. البته پیش از این و در سال ۱۳۵۸ مطالعاتی درباره اسلامی‌ کردن بانک‌ها صورت گرفته بود که به اقداماتی برای حذف ربا انجامید و عناوینی همچون کارمزد و سود تضمینی جایگزین بهره بانکی شد.

در فقه اسلامی دریافت پول اضافی از وام‌گیرنده ربا و حرام است اما اگر برای شما این سوال به‌وجود آمده است که پس چگونه بانک‌های فعلی کشور بر این اساس فعالیت می‌کنند باید بدانید که بر طبق قانون «قانون عملیات بانکی بدون ربا» در خصوص رفع حرمت ربای قرضی در سپرده‌گذاری و اخذ سود اینطور آورده شده که سپرده‌گذاری در بانک، تحت عقد قرض نباشد، بلکه تحت عقودی دیگر مانند وکالت باشد. به این صورت که سپرده گذار، پول خود را تحت عقد وکالت در اختیار بانک قرار می‌دهد و بانک نیز به عنوان وکیل پول را به چرخه اقتصاد وارد کرده و در اموری مانند مضاربه، اجاره به شرط تملیک، معاملات اقساطی، مزارعه، مساقات و … استفاده می‌کند و در نتیجه، از این تجارت‌ها سودی حاصل می‌کند. در نهایت بانک به عنوان وکیل، حق‌الزحمه خود را از سود کسر کرده و مابقی را به مشتری تحویل می‌دهد.